GVS MELODIE

ONZE MELODIE – REFERENTIEKADER

Wij beleven één van de grootste historische en culturele verschuivingen in de geschiedenis van de mensheid, nu het seculiere tijdperk dat begon ten tijde van het humanisme en de intellectuele verlichting naar zijn einde neigt. Het grootste deel van onze kennis, vertegenwoordigd door onze instellingen, is het product van deze verlichting. Aldus reikt zij niet verder dan het heden, noch wijst zij ons de weg naar de toekomst.

De wereld wordt beheerst door instabiliteit, onzekerheid, disruptie, angst en een almaar groter wordend onveiligheidsgevoel, en als – top of the bill, fake news: waarheid wordt als leugen geserveerd en verkocht, en omgekeerd, toch? Wie kan het onderscheid nog maken?

Hebben de ‘bevrijdingsideologieën’:politiek, economie, natuurwetenschappen, logica en de rede… ons werkelijk bevrijd?

Hebben zij de verwachtingen ingelost en hebben zij hun doel bereikt?

Politiek werd verondersteld vrijheid voor de mensen te brengen, economie zou een betere wereld doen ontstaan, wetenschap en ratio zouden triomferen over onredelijkheid…

Wat hebben zij opgeleverd? Waarvan zijn we nu al eeuwen getuige?

Een eenheidsdenken dat paradoxaal genoeg een warme en waardige eenheid heeft doen kantelen in totalitair fascisme als een bijproduct van socialisme, repressie, onderdrukking, massamoord en tirannie…

Het Westers liberalisme stond aan de wieg van gigantische industrieën, globalisatie, dwaas en gedachteloos consumentendom, sociale ongelijkheid en uitbuiting, schendingen van mensenrechten, kinderarbeid, cultureel materialisme, vervuiling, de schending van het milieu en de ontheiliging van de natuur…

En wij?

Wij blijven maar doorgaan met onszelf en anderen een rad voor ogen draaien door te stellen dat al dit misbruik het onvermijdelijk gevolg is van ‘evolutie’.

Zeggen wij nu echt dat onmenselijkheid, een voorwaarde is voor menselijkheid?

Vanuit een ander oogpunt bekeken: moeten we dan niet die (on)menselijkheid overstijgen om een menselijkere wereld opnieuw te ontdekken?

Bij wijze van paradox, zou het wel eens het transhumane, het transcendentale en het spirituele kunnen zijn dat bevrijding, rechtvaardigheid en welzijn (iets wat wij allemaal zo wanhopig nastreven, toch,) zou kunnen teweegbrengen.

Betekent welzijn niet: aan alle behoeften van mensen voldoen? Niet enkel hun commerciële en consumptiegerichte noden, maar hun verlangens, streven en aspiraties, al wat niet in monetaire waarde kan worden uitgedrukt: waardigheid, vrede, veiligheid, vrijheid, opvoeding, gezondheid, vrije tijd, de kwaliteit van het milieu, het welzijn van toekomstige generaties, enz.?

De gevestigde politiek klampt zich wanhopig vast aan ouderwetse, volledig achterhaalde machtsstructuren en vastgelopen concepten die er niet in slagen een gedeelde visie te leveren die de mensen kan inspireren en hen de mogelijkheid biedt een betere maatschappij en samen-leven te scheppen.

Het wordt steeds duidelijker dat het politiek denken zich almaar meer vastrijdt in los zand.

Het is een beangstigende paradox dat op het hoogtepunt van de menselijke materiële en technologische verworvenheden wij op drift zijn, verstoord, door vrees bevangen, geneigd tot depressie, bezorgd om ons zelfbeeld, het beeld dat anderen op ons projecteren, meer en meer geïsoleerd, onveilig, onzeker van onze vriendschappen, dronken van nutteloze consumptie en vrijwel zonder enig gemeenschapsgevoel en -leven.

Bij al de wildgroei van de sociale media apps: waar is het werkelijk ontspannen, warme en open sociaal contact en waar is de emotionele voldoening waar we allen diep naar verlangen? Binnenkort kunnen we zelfs niet meer naar adem (h)appen?

Hoe is het mogelijk dat we er in slaagden zoveel mentaal en emotioneel lijden te scheppen ondanks de grote rijkdom en het nooit eerder geziene comfort in de geschiedenis van de mens?

Schort er niet iets aan ons waardesysteem, onze consumptieve levensstijl, ons onbeperkt verlangen naar groei, zo lang beschouwd als de belangrijkste motor voor vooruitgang.

En wat met de innerlijke, spirituele groei?

Het moet allemaal opbrengen, maar of het ook iets bijbrengt, die vraag wordt amper gesteld, toch?

Is het niet de hoogste tijd om de andere mantra van onze tijd verandering in actie om te zetten?

Het goede nieuws: onder (jonge) mensen in de hele wereld ontluikt een wijdverspreide honger naar werkelijke ten gronde, evenals de wens positieve oplossingen te vinden voor de waaier van problemen waar we voor staan.

Echter, wat nodig is, is geen goedkope, niet diepgaande of oppervlakkige verandering die men vaak samenvat onder de noemer van duurzaamheid, toch?

Reeds in 1987, riep Gro Harlem Brundtland op tot ‘een globale agenda voor verandering’ en de Wereld Commissie voor Milieu en Ontwikkeling werd gevraagd deze uit te werken. Het concept van een duurzame ontwikkeling werd geformuleerd.

Vanaf dat ogenblik is duurzaamheid de globale agenda van de besluitvormers blijven bepalen.

Werkelijke duurzaamheid vereist echter dat wij fundamenteel tegen de heersende cultuur instrijken en revolutionair onze nek uitsteken, éénieder van ons, toch?

Dit vereist een fundamentele verandering: diep binnen onszelf.

Wellicht is één van onze moeilijkste taken de mensen ervan bewust te maken dat door hun gedrag te veranderen, door zich te bevrijden van hun conditionering, van hun zelfbeeld, dat ze dan de mogelijkheid krijgen een heel nieuw terrein te verkennen: het rijk van het hart en de ziel, het rijk van de geest.

Een verandering ten gronde in ons waardesysteem is derhalve wenselijk.

Deze verandering  ten gronde houdt in dat we niet zomaar de dingen anders gaan doen of onze dagelijkse situatie anders gaan bekijken, maar dat wij de waardeveronderstellingen in vraag durven te stellen: waarom we de dingen doen zoals we ze doen, en waarom wij deze situaties meemaken zoals we dat doen.

Om ten gronde te veranderen, veranderen we best twee keer, stelt Luc de Brabandere. Niet alleen de dingen veranderen, maar ook onze manier veranderen waarop wij de dingen zien.

Een verandering in perceptie is de sleutel!

Wanneer dit gebeurt, wordt vernieuwing de mogelijkheid van éénieder om ook de werkelijkheid (eerst en vooral zijn werkelijkheid) te veranderen, en het vermogen om tevens de perceptie van de werkelijkheid te veranderen.

Resten er ons dan werkelijk geen antwoorden meer?

Is het niet de hoogste tijd deze algemeen uitgeputte situatie waarin wij leven achter ons te laten – wij noemen dat maatschappij, met steeds minder om in te geloven – om verder te gaan en een nieuw tijdperk binnen te treden, letterlijk betekent dit era: ethisch responsabele actie?

Dan kantel je van een zielloze maatschappij in een samen-leving ,vanuit hart, ziel en geest.

Is het niet de hoogste  tijd verder te gaan dan de huidige postmoderne cultuur van rationalisme, (veelal) gekenmerkt door nihilistische fragmentatie, twijfel, deconstructie en egocentrisme?

Onze huidige culturele situatie is een wake-up call voor alle individuen over de hele wereld om deze gefragmenteerde visie van het postmodernisme te transcenderen en – uiteindelijk – in een bewustzijn te ontwaken dat transpersoonlijk is en een collectieve spirituele basis heeft, een hogere basis van waarheid en bewustzijn, een nieuwe integrale, holistische visie.

Dit vereist een hernieuwde band met spiritualiteit, het innerlijke, spirituele deel van ons wezen dat verwaarloosd werd, en zo lang uit de vergelijking werd geschrapt.

Een spirituele en culturele renaissance is aan de orde, toch?

Het terugvinden van de spirituele dimensie van ons wezen!

Dit is ontluiken: verandering die van onder naar boven gaat. Als voldoende individuen interactie hebben en zichzelf organiseren, is het resultaat collectieve intelligentie – zelfs als niemand de leiding neemt. Het is een fenomeen dat op elk ervaringsniveau bestaat en een omwenteling teweegbrengt in de wijze waarop wij de wereld zien, aldus Steven Johnson.

De vraag is echter: kunnen voldoende individuen opnieuw persoonlijk ontwaken met eerbied voor het leven, tot her-betovering ten aanzien van de natuur, tot leven in verbinding met en tot samenwerking, waarbij diversiteit fundamenteel als een kans wordt beschouwd?

Hoe kunnen we hen mobiliseren en inspireren zodat ze weer verantwoordelijkheid opnemen voor hun eigen daden, gedachten en emoties, en door hun aangeboren en opnieuw onaangeboorde creativiteit en proactiviteit de tendens van onze maatschappij omkeren, weg van de zelfvernietiging?

Eenvoudigweg door hun (culturele) creativiteit te verhogen!

Het creatieve proces is het ontluiken in actie van een nieuw relationeel product, dat voorspruit uit de uniekheid van het individu enerzijds, en anderzijds het materiaal, de gebeurtenissen, mensen, of omstandigheden van dit leven. De grootste bron van creativiteit lijkt de tendens van de mens te zijn zichzelf te verwerkelijken en al zijn mogelijkheden te worden. (Carl Rogers).

En het goede nieuws is dat iedereen en oneindig groter potentieel heeft tot zelfvervulling dan hij/zij zich bewust is.

Je moet het enkel en alleen nod durven reactiveren door een verschuiving in de afstemming, een verandering van perspectief en door je naar binnen te keren!

Kunst – als een communie tussen de ene ziel en de andere, aangereikt via haar symbolische taal van vorm en inhoud – heeft een cruciale rol te vervullen voor de transformatie en de transfiguratie van ons hele wezen om (opnieuw) toegang krijgen tot het onontgonnen visionaire rijk van betekenis en zijn.

Op spiritualiteit gebaseerde cultuur en opvoeding is eveneens van doorslaggevend belang om mensen te inspireren zodat zij hun kwetsbare globale interdependentie realiseren en toegang krijgen tot een transpersoonlijke waarheid, toch?

Spiritualiteit?

Het goede nieuws is dat spiritualiteit niet langer voorbehouden is aan een exclusieve kring van enkele verlichte wezens, guru’s of geïnstitutionaliseerde religies.

Een spiritueel ontwaken en revolutie vindt plaats zowel in Westerse als in Oosterse maatschappijen in de vorm van een (zachte en warme) tegencultuur, maar dan wel een die steeds meer de dagelijkse norm zal worden. Zij zal de grenzen doorbreken van de culturele taboes van het middenveld die al te lang in het leven van alledag de passie en actie voor een spirituele praktijk het zwijgen heeft opgelegd of zelfs heeft uitgewist.

Vermits de politiek almaar meer haar falen – en veelal op een groteske wijze – in de verf zet ‘als middel van hoop en betekenis voor zo velen in de hele wereld’, niet meer staat blijkt te zijn aan welke crisis dan ook het hoofd te bieden en deze te overwinnen (terwijl een globale crisis bijna de norm is geworden in onze levens, vreemd, toch?), beseffen almaar meer mensen dat het de persoonlijke verantwoordelijkheid is van ieder van ons – uit onszelf komend, niet langer veroorzaakt door externe factoren, omstandigheden of macht – om zelfredzaam en gelukkig te zijn in het leven.

Derhalve kunnen niet wij het onszelf niet langer veroorloven achterover te leunen en ons lot uit handen te geven, in handen van regeringen, instellingen, of zelfs ondernemingen te leggen en het beste te hopen, toch?

Ten slotte: leven, welzijn en geluk is wat wij er zelf van maken, éénieder van ons, samen met onze medeburgers, toch?

Het Chinese pictogram voor crisis weerspiegelt perfect en eerlijk dit idee van spirituele ontluiking.

Het wordt gevormd door twee basistekens, of -wortels,: één ervan betekent ‘gevaar’ en het andere ‘kans’. (Stanislav en Christina Grof).

Waar wachten we dan op om deze kans met beide handen te grijpen en zodoende vrees, haat en gevaar te overwinnen, en voorgoed achter ons te laten!?

Het goede nieuws is dat éénieder intrinsiek zijn/haar ware identiteit kan ervaren die voorbij het afzonderlijke zelf ligt, werkelijk niet-dualistisch, verschillende lagen van ons wezen integrerend: het fysieke, emotionele, rationele, en de subtiele psychische werelden.

De sleutel: dit besef niet te vergeten, het te omarmen, je erop af te stemmen, en het intens te beleven, te doorleven, te delen en uit te stralen.

Van binnenuit en opnieuw proactief spirituele waarden te beleven, zoals daar zijn: geduld, eerlijkheid, integriteit, authenticiteit, nederigheid als dienst voor anderen, vergeving, generositeit, dankbaarheid, stilte, mededogen, innerlijke overtuiging, vreugde, ontzag, schoonheid, mysterie, verwondering, verdraagzaamheid, liefde…

Spiritualiteit is geen concept of abstract theoretisch raamwerk dat men rationeel kan begrijpen, noch kan ze worden beperkt tot enig andere standaarddefinitie.

Spiritualiteit is allesbehalve een ander woord voor religie.

Spiritualiteit: is een op (uiterst/uniek persoonlijke) ervaring gebaseerd, door waarden aangedreven, hoogst spannende innerlijke reis, een nooit aflatende zoektocht naar betekenis, doelgerichtheid, interculturele verbondenheid met vele lagen, en transcendentie/immanentie.

In essentie: spiritualiteit is niets meer, maar ook niets minder, dan weten hoe in vrede te leven, met liefde, harmonie en schoonheid en in overeenstemming met onszelf (maar niet enkel en alleen met het ego), de anderen, de natuur en het transcendente.

Dit is de schoonheid van ware liefde en echt geluk, toch?

Spiritualiteit en fundamentalisme/populisme staan diametraal tegenovergesteld in het culturele spectrum.

Spiritualiteit zoekt een gevoelige contemplatieve en transformatieve verhouding tot het sacrale die opnieuw ontluikt als een leidende kracht in hedendaagse maatschappijen.

Spiritualiteit is ook blijheid, onbekommerdheid, vrijheid en fun.

Het is ook echte verantwoordelijkheid – response-ability –: het behouden van een mate van onzekerheid in de zoektocht omdat respect en waardigheid voor het mysterie van het grootste belang zijn.

Fundamentalisme/populisme zoekt zekerheid, vaste antwoorden en absolutisme, als een angstig antwoord op de complexiteit van onze wereld en onze kwetsbaarheid als schepsels in een mysterieus universum.

Spiritualiteit ontspruit uit liefde voor en intimiteit met het sacrale, terwijl fundamentalisme/populisme ontstaat uit angst voor en bezetenheid door het sacrale.

De keuze tussen spiritualiteit en fundamentalisme/populisme is een keuze tussen bewuste intimiteit en onbewust bezit (David Tacey).

Het goede nieuws is dat wederzijdse afhankelijkheid, partnerschap en positief gebruik van conflicten en onenigheden, en niet meer grove uitbuiting, manipulatie en onenigheid, de stapstenen zijn geworden voor zelfvervulling in de globale verbondenheid van onze planeet.

Dit vereist dan ook een verandering van instelling, een systeemverandering ten gronde, een transmutatie zowel in onze identiteit als in onze daden!

Religie, in de oorspronkelijke zin van het woord (uit het Latijnse woord religio, wat verbondenheid betekent, gebondenheid aan oorsprong, wortels, datgene waarvan wij gekomen zijn): al onze menselijke activiteiten gaan over het opbouwen van sterke, blijvende en oprechte banden, toch?

Derhalve gaat het niet langer enkel en alleen om economie (domoor):maar om betrekkingen, menselijke en humane betrekkingen!

Het is hier dat spiritualiteit een unieke toegevoegde waarde heeft: om betekenisvolheid en doelgerichtheid te herstellen in een wereld die – in de ogen van al te velen – tot een spiritueel verarmd, gedemystificeerd en betekenisloos bestaan leidt.

Het goede nieuws, eens te meer, is dat spirituele terminologie traag binnendringt in de agenda’s van de besluitvormers op het hoogste niveau. Spirituele ontwikkeling, spirituele visie, spirituele noden, spirituele waarden, spiritueel milieu, enz. Zijn allemaal elementen van een nieuwe opkomende trend: wij hebben desperaat en dringend behoefte aan nieuwe manieren om met elkaar om te gaan, nieuwe manieren om professionele betrekkingen op te bouwen, nieuwe samenwerkingswijzen om ons gezamenlijk hoger goed te verwezenlijken. Wij hebben ook desperaat en dringend behoefte aan een nieuwe taal, een nieuw vocabularium, nieuwe werktuigen om onze transformatie te beschrijven en ons begrip ervan te delen met anderen (Andy Tamas).

Het goede nieuws verder is dat ook de (wereld)economie Spiritualiteit vanuit een zakenperspectief langzaam maar zeker op te pikken en te integreren.

De unieke toegevoegde waarde hier is dat spiritualiteit – als een innerlijke ervaring van een diepe verbondenheid met alle levende wezens – een ruimte opent van afstand van de druk van de markt en de routine van business-as-usual.

In de overgang naar een postkapitalistische, door waarden aangedreven, wijsheideconomie, speelt spiritualiteit in de zakenwereld een sleutelrol bij het inkapselen van de transformatie van middelen in een transformatie van waarden en voorkeuren (Luc Bouckaert en Laszlo Zsolnay).

Is het niet de allerhoogste tijd dat Duurzaamheid, Spiritualiteit en Ecologie ook de krachten bundelen en beginnen met het vertellen van een nieuw, positief en wervend verhaal, en werkzame modellen te delen voor samenleven in liefde, harmonie en schoonheid!

Spiritualiteit: een betrouwbare gids om ecologisch en werkelijk duurzaamt te leven.

Duurzaamheid die weigert aandacht te schenken aan het mysterie, de geest en spiritualiteit is een doodlopend pad, want het ontkent fundamenteel wie wij zijn…

De hamvraag derhalve is: kan duurzaamheid functioneren zonder onderliggende spirituele waarden? Of is het succes van ecologische duurzaamheid onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling, praktijk, discipline en het koesteren van spirituele waarden? (John E. Carroll).

Dit is – ten slotte – eveneens een oproep tot een nieuw, oprecht, visionair en spiritueel leiderschap!

De essentie ervan werd zo overweldigend tot uitdrukking gebracht door de Hongaarse Uomo Universalis (universele mens) Sandor Weöres: Om een echt mens te worden, de essentie van wat je bent, keer in je zelf, onderzoek je diepten en trans-verlicht jezelf, en straal dan je innerlijk licht af op wie je omringen en je omgeving.”

Laten we stralen en samen handelen door het verschil te ZIJN, en onszelf te ZIJN!